گزینش تکنولوژی از دریچه بینش توحیدی گزینش تکنولوژی از دریچه بینش توحیدی

باسمه تعالي 1- اگر پذيرفته باشيم در زندگي و در انتخابِ ‌چیزی که بايد انتخاب کنيم، ديدگاه توحيدي داراي نقشي اساسي است؛ بايد از خود سؤال کرد در دوران مدرن که تکنولوژي و ابزارهاي دنياي مدرن سراسر زندگي بشر را اشغال کرده، نقش ديدگاه توحيدي چگونه بايد باشد؟ جواب‌دادن به اين سؤال ممکن است در ابتداي امر ساده به نظر برسد ولي وقتي معتقد باشيم هر تکنيکي با فرهنگ خاصي که همراه دارد، ظاهر مي‌شود و هرجا پا مي‌گذارد فرهنگ خاص خود را به همراه مي‌آورد، مجبور مي‌شويم با تأمل بيشتر به سؤال مذکور فکر کنيم. 2- راستي از هر تکنيکي مي‌توان در هر فرهنگي استفاده کرد؟ اگر نمي‌توان پس چگونه در شرايطي که فعلاً خودمان نمي‌توانيم تکنولوژي موجود در جهان را بر اساس فرهنگ ملّي و ديني خود بسازيم و بايد گزينش کنيم، ملاک اين گزينش‌ها‌چيست؟ و چه اهدافي بايد مدّ نظر قرار گيرد؟ حساسيت ما در استفاده از تکنولوژي‌هايي که به محيط زيست آسيب مي‌رساند چه اندازه بايد باشد؟ در تعامل بين انسان و تکنيک، رعايت جايگاه تعادلِ روح و روان انسان کجاست؟ رابطه توليد انبوه با ماشيني‌شدن روح و قلب انسان چگونه و به چه قيمت بايد باشد؟ اين‌ها سؤالاتي است که يک ملت بايد از خود داشته باشد تا در گزينش تکنولوژي موجودِ جهانِ مدرن بهترين گزينش را انجام دهد. از همه مهم‌تر بايد از خود پرسيد ديدگاه توحيدي اسلام در اين راستا چه کمکي مي‌تواند به ما بکند. جواب به اين سؤال و سؤال‌هاي ديگر چيزي است که إن‌شاءالله در طول بحث بدان پرداخته مي‌شود. 3- مسلّم توجه به «تعالي انسان»، «عدالت» و «ولايت الهي» به ما اجازه نمي‌دهد که به‌راحتي روح فرهنگ غربي را به شوق به‌دست‌آوردن تکنولوژي مدرن بپذيريم. تجربه‌ي ملت‌هايي که با سيطره‌ي تکنولوژي مدرن همه‌ي ساختارهاي فرهنگي خود را از دست دادند، تجربه‌ي عبرت‌آموزي است تا ما در رويارويي با دنياي مدرنْ سخت محتاطانه عمل کنيم و با در صحنه نگه‌داشتن نظام معرفتي توحيد اسلامي نگذاريم سرنوشت ما سرنوشت آن کسي شود که رفت آب بياورد، آب او را بُرد. 4- ابتدا بايد از خود بپرسيم؛ آرمان‌هاي بلند فرهنگ تشيع را چگونه پاس داريم که نه دچار روزمرّگي شويم و نه گرفتار عقب‌گرد و ارتجاع. انقلاب اسلامي آرمان‌هايي را در مقابل ما قرار داده است که براي رسيدن به آن‌ها سخت بايد هوشياري به خرج داد تا از الگويي که بايد بدان رسيد غفلت نشود و از طريق قدرت تکنولوژي، جهان مدرن الگوي غربي خود را بر ما تحميل ننمايد. 5- هويت توحيدي به ما کمک مي‌کند تا در هر شرايطي بتوانيم خود را بازخواني کنيم و با ملاک‌هاي ديني در عرصه‌ي تعامل با دنياي جديد خود را نبازيم و در انديشه‌ي «نوآوري» و «شکوفايي» به صورتي ديني و توحيدي عمل کنيم و نه به صورتي غربي و سکولار، و رويکرد ما به سوي تحقق تمدن اسلامي باشد. 6- هيچ‌چيز عزيزتر از حقيقت نيست و نمي‌توان در غوغاي نظر به تکنولوژي برتر، از حقيقت دست شست و روحيه‌ي حقيقت‌جويي را به پاي تکنولوژي قرباني کرد، و پرورش انسان را که بايد تا اوج آسمان وسعت يابد، نبايد در حدّ توسعه‌ي تکنيکي محدود نمود و از حکمت و فضيلت که صرفاً در نگرش توحيدي محقق مي‌شود، غافل ماند. آري اگر پشت‌کردن به تکنولوژي يک نحوه ارتجاع است -که هست- غفلت از حقيقت و گرفتار ظاهرگرايي‌شدن، نابودي همه‌ي زندگي است. به اميد آن‌که فکر کنيم، انتخاب کنيم و زندگي نماييم.